16:40 | 13.Temmuz.2020
İSO΄nun Türkiye΄nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2019
Araştırması΄na göre, TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 87,9 milyar lirayla en büyük
sanayi kuruluşu oldu.
İstanbul Sanayi Odası (İSO)
Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, düzenlediği basın toplantısında,
İSO΄nun ΄΄Türkiye΄nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" sonuçlarını açıkladı.
Türkiye Petrol
Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), üretimden satışlarda 87 milyar 949 milyon lirayla listede ilk
sırayı alırken, Ford 37 milyar 71 milyon lirayla ikinci, Toyota ise 25 milyar
851 milyon lirayla üçüncü oldu. Oyak Renault da 24 milyar 635 milyon lira
üretimden satışla dördüncü oldu. Böylece ilk dört şirket, 2019 yılında bir
önceki senenin sıralamasına göre değişmedi.
İSO 500
araştırmasına bu yıl ilk kez katılan Star Rafineri 20 milyar 831 milyon liralık
üretimden satışla listeye beşinci sıradan girdi.
Türkiye΄nin
500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2018΄de 878 milyar lira olan üretimden satışlarını
2019΄da yüzde 16,4 artırarak 1 trilyon liranın üzerine çıkardı. 2019 yılındaki
artış, 2017΄deki yüzde 33,2 ve 2018΄deki yüzde 34,5΄lik oranlar ile
kıyaslandığında, son üç yılın en düşük artışı olarak dikkat çekti, büyüme
performansı yavaşladı.
İSO 500΄ün
ihracatı da yüzde 2,4 artışla 73,5 milyar dolar oldu. Listede 30 yıl önce
ihracat yapan firma sayısı 409 iken, son yıllarda bu rakam 450΄ler bandını aştı
ve 2019΄da 463΄e çıktı. İSO 500΄ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı yüzde
42 oldu.
Faaliyet karı
2,8 puan geriledi
Araştırmaya
göre sıralamanın ilk 50΄sini oluşturan kuruluşların toplam üretimden satışlar
içinden aldığı pay, yüzde 50΄ler mertebesini korudu. Temel göstergelere göre,
2019΄da İSO 500΄ün faaliyet karı oranı 2,8 puan gerileyerek yüzde 10,9΄dan
yüzde 8,1΄e indi. Toplam faaliyet karı büyüklüğü ise 2018΄de 108 milyar TL
iken, 2019΄da yüzde 14,6 azalarak 92 milyar TL΄ye düştü.
Geçen yıl iç
talebin daralması ve dış talep koşullarının zorlaşması nedeniyle sanayi
kuruluşları, maliyet artışlarını satış fiyatlarına yeterince yansıtamadı,
fiyatlarda indirime gitti. Bu nedenle faaliyet karında da önemli bir gerileme
ortaya çıktı.
Ölçülmeye
başlandığı 2013΄ten beri sürekli artış gösteren FAVÖK (Faiz, Amortisman ve
Vergi Öncesi Kar) büyüklüğü, ilk kez yüzde 8,1 düşüşle 140 milyar TL΄den 129
milyar TL΄ye geriledi.
Finansman
giderleri yüzde 33,4 düştü
İSO 500΄ün
diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karları 154 milyar TL iken, gider ve
zararları 117 milyar TL oldu. Böylece 37 milyar TL΄lik üretim faaliyeti dışı
net gelir elde edildi. Finansman giderleri yüzde 33,4 düşüşle 96 milyar liradan
64 milyar liraya inerken, finansman giderlerinin faaliyet karı içindeki payı da
yüzde 88,9΄dan yüzde 69,3΄e geriledi.
Sanayi
kuruluşları 2018 yılında elde ettikleri karın neredeyse tamamını finansman
giderlerine ayırmışken, 2019 yılında finansman giderlerinin faaliyet karı
üzerindeki baskısı daha azaldı.
Borçlanma ile
öz kaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısında, İSO 500΄de 2015 yılıyla
birlikte ilk kez yüzde 60΄ların üstüne çıkan toplam borçların payı, takip eden
yıllarda da artış eğilimini sürdürmüştü. 2019΄da da bir önceki seneye göre 1,4
puan daha artarak yüzde 68,4΄e çıktı. Mali borçlar ise yüzde 23,7 artış göstererek
406 milyar liraya yükseldi.
Mali
borçlardaki artış hızı, geçen yıla göre yavaşlasa da reel olarak büyüme
eğilimini sürdürdü. Ancak mali borçlardaki sevindirici gelişme, vade
yapısındaki iyileşme oldu. 2017΄de yüzde 41,9, 2018΄de yüzde 45,3 olan kısa
vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payı, 2019΄da yüzde 41,4΄e
indi. Uzun vadeli mali borçların payı da yüzde 58,6΄ya çıktı. Bu durum, geçen
yıl gerçekleştirilen borç yapılandırmaları ile birçok kısa vadeli mali borcun
uzun vadeli hale getirildiğini gösterdi.
Devreden KDV
yükü yüzde 1,9 arttı
İSO 500΄ün
devreden KDV yükü, uzun yıllardır sürdürdüğü yüksek oranlı artışların ardından
bu yıl sınırlı bir artış gösterdi. Devreden KDV yükü, bir önceki yıla göre
yüzde 1,9 artışla 10,8 milyar TL oldu. Duran varlıkların toplam aktifler
içindeki payı 2015΄te yüzde 46,3΄e yükseldikten sonra gerilemeye başlamış ve
2018΄de yüzde 38,8΄e kadar inmişti. Duran varlıkların payı 2019΄da küçük bir
oranda artarak yüzde 39,1΄e yükseldi.
İSO 500΄de kar
eden kuruluş sayısı 381΄den 411΄e yükseldi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi
kar elde eden kuruluş sayısı 2019 yılında 5 adet azalarak 483 olarak
gerçekleşti.
Katma değerde
yüksek teknoloji yoğunluklu payı yükselişte
Teknoloji
yoğunluklarına göre yaratılan katma değer dağılımında, 2019΄da yaratılan katma
değer itibarıyla en yüksek payı yüzde 40 ile düşük teknoloji yoğunluklu
sanayiler aldı. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise 5,4 puan
azalarak yüzde 29,6 oldu. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun
payı yüzde 22,2΄den yüzde 23,5΄e yükseldi.
Yüksek
teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 5,3΄ten yüzde 6,9΄a ulaştı.
Ar-Ge
harcaması yapan kuruluş sayısı, 276΄dan 262΄ye geriledi. Ar-Ge harcamaları ise
önemli bir artış yaşadı. 2019 yılında İSO 500΄ün Ar-Ge harcamaları yüzde
150΄nin üzerinde artarak 3,8 milyar liradan 9,7 milyar liraya çıktı.
İSO 500΄ün
istihdamı 2019΄da yaklaşık yüzde 1 arttı. Ödenen maaş ve ücretlerdeki artış da
yüzde 20,5 olarak gerçekleşti. Bu da İSO 500΄ün istihdama katkı yapmaya devam
ettiğini gösterdi. İSO 500΄de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı,
2019΄da değişmeyerek 117 olarak gerçekleşti. Halka açık kuruluş sayısı 67΄den
66΄ya düştü.
Kaynak AA
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 27 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |