08:55 | 18.Ocak.2021
Geçen hafta köşemde,
“Akaryakıt dağıtım şirketi mi, sahte fatura üretim merkezi mi?” başlıklı yazımı
okumuştunuz. Yazımın yayımından 5 gün sonra, sektör ile ilgili akaryakıta bağlı
vergi kaçakçılığı ve nitelikli dolandırıcılık yapan suç örgütüne yönelik, Mali
Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Denetim
Kurulu iş birliğiyle bir operasyon yapıldı ve kamuoyuna operasyonun adının
“Silici” olduğu açıklandı.
Operasyon kapsamında 170 akaryakıt istasyonu, 23 akaryakıt
dağıtıcı firması, bir istasyon teknik destek firması, 2 otomasyon yazılım
firması ve bağlı bir şubesi olmak üzere, 242 noktada vergi müfettişleri ile
gelir uzmanlarının katılımıyla yapılan aramalarda; mali belgelere, bilgisayar
ve cep telefonu gibi dijital materyallere el konuldu.
GÖZ BOYAMA OPERASYONU
MU?
Akaryakıt istasyonları otomasyon sistemlerine müdahale ile
satış rakamlarını sildiriyorlarsa (608 milyon litrelik satışın silindiği iddia
ediliyor) bunun ortaya çıkartılmasının en kolay yolu; o istasyonlara gidip
“fiili envanter“ yapmaktır. Fiili envanter tutanağı düzenlenir, sonrasında
“kaydi envanter” bilgileri ile fiili durum karşılaştırılır. Satıldığı halde
belgesi düzenlenmeyen, dolayısıyla vergi ziyaına neden olunan durum varsa;
cezalı kurumlar ve Katma Değer Vergisi tarhiyatı yapılır.
Zaten 170 istasyonda mal sayımı yapılarak, fiili envanter
tutanağı düzenlendi. şimdi vergi müfettişleri, aramalı yapılan bu incelemelere
başlayıp, 3 ay içinde vergi inceleme raporlarını düzenleyeceklerdir. Ülkemizde,
vergi inceleme oranı %1.45 olunca; mükellefler çok kolay ortaya çıkartılabilen
bir yola başvurmuşlar.
Bana göre bu işlemi yapmanın, Rus ruletinden farkı yok. Vergi
Denetim Kurulu bünyesinde 8.500 vergi müfettişi var. Türkiye‘de toplam 13.089
akaryakıt istasyonu olduğu dikkate alındığında; yılın belli dönemlerinde bu
istasyonların hepsinde belirli zaman aralıkları ile fiili envanter, yani mal
sayımı yapılsa, “silici” adı verilen operasyona gerek kalmayacaktı. Kaldı ki,
bu operasyon son üç yılda aynı konu ile ilgili yapılan, ikinci operasyon.
Yıllık 230 milyar liralık parasal büyüklüğe sahip akaryakıt
sektöründe; parasal değeri 3.6 milyar TL olan bir operasyon, akaryakıt
sektöründeki en büyük operasyon olamaz. Ayrıca, 13.089 akaryakıt istasyonunun
olduğu bir ülkede; 170 akaryakıt istasyonuna bu tür bir operasyon yaparak,
sorunları çözmenin de mümkün olmadığını kabul etmemiz gerekir.
YANIT BEKLEYEN
SORULAR…
Geçen haftaki yazımda, tamamı ithal olan akaryakıtın dağıtım
şirketleri safhasında; akaryakıtın faturasının inşaat ve maden şirketlerine
satıldığı, akaryakıtın ise belgesiz olarak akaryakıt istasyonlarına verildiği
tespitini yapmıştım. Şimdi sektörün sorunlarının çözümü için, yanıt bekleyen
sorularımı sıralıyorum:
1-EPDK 2019 Yıllık Raporu΄na göre; ilk on dağıtım firması toplam
pazarın %82΄sini paylaştığına göre, bu dağıtım firmalarından hangileri kanunda
tanımlaması olmayan “toptancı bayiler” aracılığı ile tamamı ithal olan
akaryakıtı, spot satışlarla faturasız hale getirmektedir?
2-Bu ilk on dağıtım firmasının ve onlara bağlı çalışan
toptancı bayilerin, fatura sattığı iddia edilen inşaat ve madencilik
şirketlerini de içine alan kapsamlı bir vergi incelemesi neden yapılmıyor?
3-Akaryakıt dağıtım şirketlerinin yüksek ciroları sayesinde
Türk bankacılık sisteminden kullandıkları kredilerin büyüklüğü ne kadardır?
Krediye çabuk ulaşan dağıtım şirketlerinin, faktoring şirketleri kurmaları ya
da aldıkları kredileri yurtdışına göndermeleri sizi rahatsız etmiyor mu?
4-Dağıtım şirketlerinin bayilerine vadeli akaryakıt
karşılığında uyguladıkları yüksek faiz oranı ve temerrüt halinde uygulanan
fahiş temerrüt faizleri nedeniyle, sektörün “sıvı para tefeciliği” sistemine
dönüşmesini engellemeyi düşünüyor musunuz?
5-EPDK, 7164 sayılı Kanun΄un 30΄uncu maddesi ile Petrol
Piyasası Kanunu΄nun üçüncü maddesine 28 Şubat 2019 tarihinde eklenen düzenleme
ile kendisine verilen ilave “teminat mektubu isteme” yetkisini neden
kullanmıyor?
Neler yapılmalı?
Devlet, akaryakıt ürünlerinin tamamen ithal olması ve ithalat
sırasında Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi΄nin tamamen tahsil
edilmesi nedeniyle; daha sonraki safhalarda akaryakıtın faturasının inşaat ve
maden şirketlerine, faturasız akaryakıtın ise akaryakıt istasyonlarına
satılmasına, şimdiye kadar kayıtsız kaldı. Kayıtsız kalınan işlemler, piyasada
rekabeti bozucu etkilerinin yanında, çok ciddi vergi kayıp ve kaçağına neden
olmaktadır.
EPDK, dağıtım lisansını bu kadar kolay vermemeli ve yetkisini
kullanıp ilave teminat mektubu almalıdır. Otomasyon işinin çok ciddiye alınması
ve bu alanda yetkilendirilen şirketlerin çok ciddi bir elemeden sonra
yetkilendirilmesi gerekmektedir.
İşin vergi boyutunu çözmek, Vergi Denetim Kurulu΄na kalıyor.
Kurulda mevcut 8.500 vergi müfettişi ile çok yoğun incelemelerle kısa sürede
çözüme ulaşmak mümkündür. Benim önerim; 2 bin vergi müfettişinin, bu sektörde 1
yıl süre ile “incelemeler, işyerinde yapılmak kaydı” ile görevlendirilmesidir.
En tepeden en aşağıya kadar sektör denetlenmeli, vergi kayıp ve kaçağı ortadan
kaldırılmalıdır
Kaynak Sözcü / NedimTÜRKMEN
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |