Ulusal marker uygulamasına kimse karşı değil. Bilakis bu uygulamanın başlatılmasını talep eden sektörün kendisi.

Ancak uygulamadaki bazı hususlar son derece haklı olarak sektörün tepkisini çekiyor. Çünkü bunlar, düzeltilmemesi durumunda sektör oyuncuları üzerinde onarımı imkansız zararlar verebilecek türden hususlar.

EPDK Denetim Dairesi Başkanı Mehmet İbiş’in de söylediği gibi, bir numune üzerinde denetim noktasında yapılan analizlerle laboratuar ortamında yapılan analizlerde farklı sonuçlar çıkabiliyor. Bu da aylar süren bir soruşturma sürecinin başlamasına neden oluyor.

Bu soruşturma sürecinde sektör oyuncusunun en büyük savunma mekanizması olacak olan şahit numune ise Petrol Piyasasında Dağıtıcı Lisansı Sahiplerinin Bayi Denetim Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Karar uyarınca 90 gün sonunda imha ediliyor. Peki soruşturma 90 günden sonra açılırsa ne olacak? Bayi veya numune sahibi işletme kendisini nasıl savunacak? Bir anlamda bayinin veya dağıtım şirketinin savunma yapma hakkı elinden alınmış olmuyor mu?

Tabi burada bir de ulusal markerin ömrü ne kadar sorusu var. Şahit numune, soruşturma süreci içerisinde teknik özelliklerini yitirirse ne olacak? Bayi kendisini nasıl savunacak? Neyle savunacak?

Sahada yapılan analizlerde normal sonuç alınan numunelerin, referans cihazlarla yapılan analizlerinde bozuk çıkması olayına sık rastlanmaya başlandı. Bunun ulusal markerin zaman içinde özelliklerini yitirmesiyle ilgisi olabilir mi?

Bu konularda ne TÜBİTAK’tan ne de EPDK’dan bugüne kadar tatmin edici bir yanıt alınamadı.

Ama eğer bu soruların cevapları hiç de ummadığımız yöndeyse sorun gerçekten büyük demektir.

EPDK 31 Ekim tarihinde denetim yönetmeliğinde bir değişiklik yaparak daha önce numunelerin beş gün içinde analize gönderilmesi, analizlerin 10 gün içinde tamamlanması ve sonuç raporunun beş gün içinde EPDK’ya bildirilmesine ilişkin hükümleri kaldırdı. Yani numune analiz sürecindeki süre kısıtlamaları artık yok.

Şimdi burada bir soru sormak daha gerekiyor.

“Zaman” kavramının bu denli önemli olduğu bir uygulamada EPDK analiz sürelerini neden kaldırdı?

Üç ay boyunca kullanılmayan marker iade edilecek, şahit numune 90 gün saklanacak ama analiz süreleri belirsiz olacak.

Ulusal marker uygulaması, doğru ve eksiksiz uygulandığında hem sektöre hem de ülke ekonomisine büyük katkıları olacak türden bir uygulama.

Zaten amacı da bu. Ancak yanlış ve hatalı uygulanması durumunda vahim sonuçlar doğurabilir. Sektörün kurallı ve disiplinli oyuncularını hiçbir kusurları yokken kaçakçı durumuna düşürebilir. Çünkü halen yürürlükteki mevzuat uyarınca ulusal marker seviyesindeki yetersizlik tek başına “kaçak akaryakıt” kanıtı olarak kabul ediliyor. Bunun da idari yaptırımlarının yanısıra hürriyeti kısıtlayıcı yaptırımları var. Dolayısıyla uygulamanın daha şeffaf ve güvenilir hale getirilmesi, kafalardaki soru işaretlerinin giderilmesi şart.