PÜİS, EPDK Tarifeler Dairesi’ne bir rapor sunarak, tavan fiyat uygulamasının kaldırılmasını istedi. Oluşturulan tavan fiyat formülünde nakliye bedellerinin göz önüne alınmamasını eleştiren PÜİS, “Bazı yörelerimizdeki bayiler neredeyse kendileri için belirlenen kar marjı kadar nakliye ödüyorlar” dedi.

PÜİS EPDK Tarifeler Dairesi’ne yeni bir rapor sunarak, tavan fiyat uygulamasından olumsuz etkilenen bayilerin durumunu gözler önüne serdi. Uygulamayla birlikte bayilerin kar marjlarında yüzde 30 oranında bir azalma meydana geldiğini belirten PÜİS, formülde nakliye bedellerine yer verilmemesinin de zararı arttırdığını ifade etti.

Tavan fiyat uygulaması nedeniyle, nakliye bedelleri arasında büyük fark bulunan bayilerin aynı fiyata satış yapmak zorunda kaldıklarını belirtilen raporda, bu durumun en kısa sürede düzeltilmesi istendi. PÜİS’in EPDK’ya gönderdiği rapor şöyle:
“Sayın Kurumunuzun almış olduğu 25 Haziran 2009 tarihli kararı uyarınca akaryakıt fiyatlarında tavan fiyat uygulamasına geçilmesiyle, bu durumdan ciddi şekilde mağdur olan sektörün özellikle bayi kesiminin mağduriyetlerini ve haklı taleplerini bir kere daha Sayın Kurumunuza arz etmek ihtiyacını duymaktayız.

Bayiler için akaryakıt fiyatının içinde yer alan başta Devletimizin vergileri olmak üzere, rafinericinin kârı, dağıtıcının kârı, EPDK’nın aldığı gelir payı gibi unsurların hiç birisi bayiyi ticari yönden ilgilendirmemektedir. Bayiyi ticari yönden ilgilendiren sadece kendi kârıdır. Ne yazık ki bu kâr hiçbir zaman bayi tarafından tespit edilememiş ve daima yetersiz kalmıştır. Serbest piyasaya geçildiği iddia edilen dönemde dahi bayilerin kârları yine kendi iradeleri dışında ve yine yetersiz şekilde oluşmuştur. Oysa akaryakıt fiyatları içindeki diğer tüm unsurlar başta devlet olmak üzere ilgili kuruluşlar tarafından kendi iradeleri ile belirlenmiştir. Hal böyleyken yani bayinin iradesi dışında ve yetersiz şekilde oluşan fiyatlar geçerliyken, fahiş fiyat gerekçesi ile fiyatlara EPDK tarafından yapılan müdahalede kar marjı %30’un üzerinde tırpanlanan kesim ise maalesef yine bayi kesimi olmuştur. Öte yandan bayilere bu konuda tanınan hiçbir tolerans da söz konusu değildir. Bir başka ifadeyle bayinin alış fiyatı da, satış fiyatı da EPDK tarafından kesin çizgilerle belirlenmiştir.

Sonuç olarak fiyatlara yapılan müdahale sonunda sektörde çok ciddi bir kaos başlamış olup, öldürücü nitelikteki bu kaosun mümkün olan en kısa zamanda kaldırılması ise Sayın Kurumunuz’un tavan fiyat uygulamasını derhal yürürlükten kaldırılması ile mümkün olabilecektir. Burada tavan fiyat uygulamasının iki aylık bir süreç için geçerli olduğu ve bu geçici sürenin sineye çekilmesi gerektiği konusundaki görüşler fevkalade yanlış ve o kadar da tehlikelidir. Zira bu iki ayın sonunda bayi kesiminde meydana gelecek erozyon bir daha telafi edilemeyecek kadar ağır olacaktır. Dolayısıyla Sayın Kurumuzun’un bu yönde iyileştirmeye yönelik bir kararı acilen almasında da sayılamayacak kadar fazla yarar vardır.

Olayın en vahim yönü ise, bayinin maliyetini etkileyen en önemli kalemlerden biri olan nakliye unsurunun yapılan operasyonda EPDK’nın değerli bürokrat ve yöneticileri tarafından göz ardı edilmesidir. Bu kabul edilmesi mümkün olmayan bir hatadır. Nitekim akaryakıt fiyatlarının gerek devlet tarafından gerekse dağıtıcılar tarafından belirlendiği süreçlerde bahse konu nakliye unsuru kesintisiz olarak daima bayiye kâr marjının dışında ayrı bir gider ve dolayısıyla maliyet kalemi olarak tanınmış ve verilmiştir. Zira anılan nakliye ücreti ülkemizin geniş coğrafi yapısı içinde ikmal noktalarına olan uzaklığına bağlı olarak bazı yörelerde bayiye tanınan kar marjını dahi aşan miktarlara ulaşmaktadır. Bu nedenle böyle bir gider ve dolayısıyla maliyet kaleminin bayinin fiyatı belirlenirken göz ardı edilmesi başka bir ifadeyle yok sayılması kabul edilemez.

Bu durum tarafınıza sunmuş olduğumuz 17 Haziran 2009 tarih ve 7.24/623 sayılı yazımızda da çok açık olarak belirtilmiş idi. Bu yazıda;

“Bayinin,  bağlı olduğu dağıtıcısının ikmal deposundan alıp istasyonuna getirdiği akaryakıt için ödediği nakliye ücreti bayinin işletme giderleri arasında yer almasına rağmen, son günlerde bazı dağıtıcılarca bayinin kâr kalemi içerisinde gösterilmektedir. Özellikle Kars, Iğdır ve Erzurum gibi illerin akaryakıt ikmal noktalarının Trabzon gibi gidiş-dönüş mesafesi uzak olan bayiler için bahse konu nakliye giderlerinin kâr kalemi içerisinde gösterilmesi bayiler açısından mağduriyet boyutunun daha da artmasına yol açmaktadır. Dolayısıyla fevkalade aldatıcı olan bu hususun Sayın Kurumunuzca mutlaka dikkate alınması gereklidir.”

İfadesi ile durum hakkında gerekli uyarıyı yapmıştık. Buna rağmen nakliye unsurunun göz ardı edilmesini anlamamız mümkün olamamıştır. Durumun vahametini ve bayi açısından ne kadar acı veren olumsuz bir portre oluşturduğunu bir cetvelle sunmak istiyoruz. 
 
TARİH  02.06.2009 IĞDIR  MOTORİN 10:  2,64
TARİH  07.07.2009 IĞDIR  MOTORİN 10:  2,43
  
FARK: 0,21
 
TARİH 02.06.2009 KOCAELİ MOTORİN 10: 2,52 
TARİH 07.07.2009 KOCAELİ MOTORİN 10: 2,43
  
FARK: 0,09

Cetveli incelediğimizde, tavan fiyat uygulamasının öncesi ve sonrasının iki ilimizdeki pompa satış fiyatları mukayesesinde, Iğdır bayisinin tavan fiyat uygulamasından sonra Kocaeli bayisine göre 12 kuruş daha fazla indirim yaptığı görülecektir. Bu 12 kuruş fark Iğdır bayisine yıllardan beri kâr marjından bağımsız olarak bir gider ve dolayısıyla maliyet unsuru olarak devlet veya dağıtıcı tarafından verilen nakliye bedelidir. Esasen tablodan da görüldüğü üzere tavan fiyat uygulamasından önce örneğin 02.06.2009 da aynı cins yakıtın Kocaeli ile Iğdır arasında ki pompa satış fiyatının 12 kuruş farklı olmasının nedeni de yine sadece bayiye verilen nakliye ücretinden kaynaklanmıştır. Yine aynı tabloda görüleceği üzere bayinin ödediği bu nakliye ücreti EPDK tarafından kendisine tanınan kâr marjına neredeyse eşit miktardadır. Kış aylarında ise nakliye ücretinin tanınan kâr marjının üzerine çıkacağı kesindir.

Olaya bir de şu açıdan bakmak gerekir. Kocaeli bayi’ nin 0,01 TL/Litre nakliye ücreti Iğdır bayisinin ise 0,12 TL/Litre nakliye ücreti ödediği gerçeğinden hareket edilirse; Ülkemizde aynı hizmeti yapan vatandaşların bir devlet kuruluşu niteliğinde olan EPDK tarafından maddi yönden çifte standarda tabi tutulduğu gerçeği ortaya çıkar. Bu ise çok acıdır. Bunun mutlaka ama mutlaka mümkün olan en kısa sürede bir başka ifadeyle derhal düzeltilmesi ve devletin vatandaşlarına farklı muamele yapmasına son verilmesi gerekir.

Bir kere daha altını çizerek vurgulamak istiyoruz. Bayi, ticari açıdan sadece kendi kârıyla ilgilenmektedir. Bayi, vatandaşlık hakkı olarak ise sadece kendisine olumsuz yönde farklı uygulama yapılmasıyla ilgilenmektedir. Sektördeki Devlet ve EPDK dahil diğer kurumların akaryakıttan aldıkları pay bayileri ticari yönden hiçbir şekilde ilgilendirmemektedir.

EPDK’nın Sayın Başkanı, Kurul Üyeleri ve bürokratlarından istirhamımız olaya yukarıdaki paragraftaki fikir ve beyanlarımız açısından durumu bir kere daha değerlendirmeleridir. Bu yaklaşımın objektif, tarafsız, adil ve samimi olarak yapılması halinde her şeye rağmen umudumuzu yitirmediğimizi ve bu kaosun Sayın Kurumunuzca önlenerek bayilerin mağduriyetine son verileceğine inancımız tamdır.”

Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.