22.Nisan.2020
Kovid-19 salgını nedeniyle
petrol talebinin düşmesi arzdaki fazlalık Brent petrolün varil fiyatının 10
doların altına inmersine yol açabilir.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19)
salgını nedeniyle dünya genelinde düşük petrol tüketimi ve hızla artan arz
fazlasının, Brent petrolün varil fiyatının kısa sürede 10 doların altına
inmesine ve üretici şirketlerin iflasının hızlanmasına neden olabileceği
belirtiliyor.
Dünya
genelinde Kovid-19 salgını
nedeniyle ekonomik büyüme beklentileri ve petrol talebi zayıf kalmaya devam
ederken, küresel petrol piyasasındaki arz fazlası her geçen gün artıyor ve
petrol stoklarında yeterli kapasitenin kalmama endişesiyle fiyatlarda tarihi
düşük seviyeler görülüyor.
Yaklaşık
6,7 milyar varillik küresel petrol stok kapasitesinin 4,2 milyar varili (yüzde
63΄ü) ocak sonu itibarıyla dolarken, artan arz fazlası nedeniyle dünya
genelindeki petrol stok kapasitesinin haziranda tam doluluğa ulaşacağı
öngörülüyor.
ABD΄nin
en büyük petrol stoklama merkezi olan Oklahoma eyaletindeki Cushing kentinde
toplam 90 milyon varillik petrol depolama kapasitesinin 60 milyon varili
doluyken, haftalık ortalama 16 milyon varil ek petrolün burada stoklanıyor olması,
mayıs başı itibarıyla bu merkezde kapasitenin tam dolacak olmasına işaret
ediyor.
Cushing΄de
fiyatlanan Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün mayıs ayı için vadeli işlem
sözleşmelerinin süresi dün dolarken, kontrat sahiplerinin fiziki petrol
teslimatından kaçınmasıyla WTI tipi petrolün varil fiyatı pazartesi günü yüzde
300΄den fazla değer kaybederek eksi 37,63 seviyesine kadar indi ve satıcılar
fazla petrolü ellerinden çıkarmak için alıcılara ödeme yapmaya başladı.
"Fiziki ticarette tek haneli rakamlar görüldü"
ABD
merkezli veri kurumu Primary Vision Enerji Analisti Mark Rossano, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, WTI tipi ham petrolün varil fiyatının mayıs kontratlarında
eksi fiyata inmesinin gelecek aylardaki kontrat fiyatları üzerinde de baskı
oluşturacağını söyledi.
Petrol
stoklarının dolu olmasının bu fiyat dengesinde en önemli etkenlerden olduğuna
işaret eden Rossano, "Şu an WTI΄da haziran ayı için vadeli işlem
sözleşmeleri yapılıyor. Üretimde kesinti olsa bile eksi fiyatların bu ayki
sözleşmelerde de görüleceğini düşünüyorum, çünkü küresel stoklar doldu ve yüzer
stoklardaki petrol de 120 milyon varili geçti. Geçen ay imzalanan bir Suudi ham
petrol kargosu şu an ABD΄ye geliyor ve depolar zaten bu kargoya göre ayarlandı.
Bu yeni kapasite de hem haziran hem de temmuz ayı sözleşmelerindeki fiyatları
baskılayacak çünkü arz fazlası iyice artacak." diye konuştu.
Rossano,
fiyatlarda benzer bir eğilimin Brent petrolde de görüleceğini belirterek,
şunları kaydetti:
"Çok
kısa bir sürede Brent petrolün varil fiyatı 10 doların altına inecek. Bunun
için piyasadaki fiziki teslimatlara bakmak yeterli. Şu an 13 bölgede fiziki ham
petrol ticareti zaten tek haneli rakamlar üzerinden yapılıyor. Petrol İhraç
Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üreticilerden birçoğu mayıs
hacimlerinin neredeyse yüzde 80΄ini hala satamadılar. Nisan ayının bu
dönemlerinde bu hacmin yüzde 85΄inin satılmış olması ve ihracata hazır olması
gerekirdi. Bu yüzden, fiziksel arz ve talep piyasası Brent petrolün
fiyatlanmasında bir referans noktası olacak ve fiyatların aşağı yönlü hareket
etmesini sağlayacak."
"ABD΄de de petrol talebi çöktü"
Dubai
merkezli petrol yatırım danışmanlık firması Hormuz Straits Partnership
Direktörü Serkan Şahin de 19-21 Mayıs tarihlerinde piyasada ne kadar açık
pozisyon olacağının WTI haziran sözleşmelerindeki fiyatlarda belirleyici
olacağını söyledi.
Kuyulardaki
üretimi durdurmak daha maliyetli olacağı için satıcıların zarardan kar etmek
amacıyla ellerindeki kapasiteleri eksi fiyatlara sattığını aktaran Şahin, şöyle
konuştu:
"Bu
eğilim muhtemelen önümüzdeki birkaç ayda da devam edecek. Şu anda dünyada
olduğu gibi ABD΄de de petrol talebi çöktü. ABD΄nin ihracatı da düştüğü için
sistem, kendi içinde alıcısı olmayan kapalı bir sisteme dönüştü. Artık ABD΄ye
arbitraj bitti. Brent petrolü ABD΄ye götürmenin hiçbir karı kalmadı. Yani,
Rusya, Kuzey Batı Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Kazakistan ve
Azerbaycan΄daki üretimin tamamı için Atlantik΄in doğusuna gitmenin ekonomik bir
tarafı artık yok. Bu ülkeler Atlantik΄in doğusundaki pazarlarda ABD hariç bir
şekilde talep bulup kendilerini idare ederlerse sorun yaşamayabilirler."
Şahin,
bu durumun söz konusu ülkeler açısından yeni bir talep daralması anlamına
geldiğini belirterek, "Öte yandan, şanslı bir durum var ki Çin, Güney
Kore, Japonya ve Hindistan΄da petrol ithalatı artmaya başladı. Hindistan fırsat
alımları yapıyor. Ayrıca rafineriler için alıp depolamak şu an çok karlı olduğu
için o noktada da fırsat alımları var." ifadelerini kullandı.
Bazı
Batı Avrupa ülkelerinde de karantina kurallarının esnetilmeye başlandığını
anımsatan Şahin, şöyle devam etti:
"Bu
gevşemeler talebi biraz toparlayacak ama jet yakıt talebinde toparlanma biraz
daha süreceği için arz talep dengesizliği devam edebilir. Brent petrolün varili
eksi fiyatlara düşmez ama fiyatlar belirli bir noktaya düştüğünde de
Kazakistan, Cezayir ve Azerbaycan gibi ülkeler bu fiyat seviyesine dayanamaz ve
üretimi keser. Suudi Arabistan ise bugün 5-10 dolar seviyesinden üretim
yapabilir ama onun için de bu fiyat seviyesinde ne kadar süreyle üretim
yapılacağı önemli. 6 ay boyunca fiyatlar 10 dolarda kalacaksa, üretimi kesip
petrolü yer altında tutmak daha karlı olur. Üretimin bu şekilde birçok ülkede
azalması ihtimali de fiyatları yeniden yükseltir ki bu da yeni bir sorun
oluşturur. Çünkü talebi yükseltmek çok kolay ama üretimi aynı şekilde geri
getirmek zor. Talep bir anda fırladığında piyasadaki arz yeterli değilse, talep
karşılanmayabilir."
İflaslar hızlanacak
Enerji
Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) Analisti Kathy Hipple ise OPEC
dışı ülkelerin yapacağı üretim kesintisi miktarının piyasadaki arz fazlasını
eritmek için yeterli olmadığını vurgulayarak, bu sorunun çözülmesinin aylar
alabileceğini dile getirdi.
Arz ve
talep dengesizliğinin fiyatlarda aşırı oynaklığa yol açtığına dikkati çeken
Hipple, WTI΄da görülen eksi fiyatların arama ve üretim şirketleri için büyük
bir risk oluşturduğunu vurguladı.
Hipple,
"Bu şirketlerin nakit akışları neredeyse 10 yıldır zaten negatif. Bu
negatif nakit akışı sektörde birçok iflasa sebep oldu. Bu yıl iflasların daha
çok hızlanacağını düşünüyorum. Üretim kesintisi kararları da çok yavaş
uygulandığı için, piyasadaki dengesizlik birçok tesisin kapanmasına ve finansal
sıkıntı yaşamasına sebep olacak." değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak AA
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 15 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |