Öncelikle bu konu kanunla verilmiş bir yetki. Demek ki öncelikle Petrol Piyasası Kanunu’nu irdelemek gerekiyor. Önümüzdeki yasama döneminde bu kanunun değişikliğe uğraması söz konusu. Sanırım değiştirilmesi gereken en önemli konulardan bir tanesi de fiyatlandırma mekanizmaları ve tavan fiyat konusu olacaktır. Geçmişte bu kanunun hazırlanması sürecinde konu üzerinde birçok tartışma yapıldı. Oluşturmaya çalıştığınız ekonomi piyasa ekonomisi, serbest piyasa. Bu şekilde bir piyasa anlayışında böyle bir müdahalenin olmaması gerekiyor. 

Aşırı bir zenginleşmenin olduğunu sanmıyorum, en azından bayi adına. Bunu rahatlıkla söyleyebilirim. Kaldı ki bu şekilde dahi olsa, bir otoritenin hükmettiği alanda birilerinin vergisini vererek kanuni yoldan para kazanmaları kadar doğal bir durum yok. Otoritenin buna kızması değil sevinmesi lazım diye düşünüyorum. Gerekçe katkılı ürünlerin fiyatının yüksek oluşu ve içindeki kar oranının yüksek oluşu. O zaman şu konuyu belirtmeden edemeyeceğim, katkısız ürünlerin fiyatları neden indirildi?

Diğer yandan emsal piyasalarda dağıtım karı örnek alınırken, orada bayiinin olmadığı, kredi kartının kredili kullanılmadığından maliyetinin yok denecek kadar az olduğu, bu yol ile kampanyalar olmadığı, işçiliğin sıfır olduğu, hiçbir şekilde iskontolu satış yapılmadığı (online satışlar dahil) maalesef göz ardı edilerek dağıtım marjı tespit edilmiş ve bazı yörelerde deniz, kara nakliyesi de bu marjın içine dahil edilmiştir. Bu durum da bayilerin geleceği açısından düşündürücüdür.

Bu sınırlandırma siyasetin ekonominin içerisine elini uzattığının bir göstergesidir. Bundan beş yıl önceki döneme baktığımızda yine bir seçim arifesinde benzer bir uygulama yapıldı.

Arkasından böyle bir ortamdan sonra ÖTV’nin monte edilmesini hatırlatırım. Eğer ki bu karar vatandaşın daha düşük fiyata yakıt temin etmesi için düşünülüyorsa ki iyimser olarak o şekilde düşünüyorum, bunun çaresi bu tarz bir yol değil. Bu konunun çaresini daha önce defalarca tekrarladık. Vergi unsurlarında değişiklik yapılması gerekiyor. Bunun birçok modeli olabilir. Hem bir vergi reformu hem de özel tüketim vergilerinin ürün cinslerine göre dağılımında denge kurarak satılmayan ürünlerin de satılmasını sağlayıp buradan ilave vergi kazanmak… 

Diğer taraftan bakıldığında 22 Mart tarihinde tavan fiyat uygulamasına geçildi. Bu farklı ürünler hiçbir bayi ve satıcı tarafından zorla satılan ürünler değildi. Ancak piyasada farklılık yaratmak, tüketiciye daha değişik imkanlar ve istifadeler sunmak adına yapılmış, gerçekten dünya çapında laboratuvarda denenmiş ve etkisi ispatlanmış ürünler. Bu ürünlerin de fiyat açısından normal ürünlere göre birbirinden farklı olması kadar doğal bir hadise yok. Bugün herhangi bir fırına gittiğinizde dahi ekmeğin de değişik çeşitleri olduğunu ve hepsinin de birbirinden farklı fiyatları olduğunu görebilirsiniz. Daha iyi bir ekmek yapan fırıncının ürününü diğeriyle aynı fiyata mı indirgemek gerekiyor? Bunu kullanma hakkını da vatandaşın elinden alıyorsunuz. Bir haftalık zaman diliminde dahi fiyatların birbirine eşitlenmesinden dolayı tüketicinin daha çok farklı yakıtları tercih ettiklerini görüyoruz. Çünkü normal yakıtın fiyatına indi. Neden tercih ediyor derseniz; istifadesini görüyor ki mevcut durumda farklı yakıtlar daha fazlaya satılmaya başlandı. İnsanlar bunu merak nedeniyle değil, faydasını gördükleri için yapıyor. Bu nedenle fiyatların eşitlenmesi neresinden bakarsanız bakın doğal bir durum değil. Piyasadaki dengeleri bozan bir durum!

Aralık, Ocak, Şubat ve Mart ayları akaryakıtçının en az para kazandığı dönemdir. Henüz bu dönemi atlatıp kendini toparlamaya başlayacak iken, bu darbeyi bayilerin yemesi hiç de iç açıcı olmadı. Zaten sektörün gidişatından karlar ve kazançlardan şikâyet edilirken bir de yaklaşık yüzde 25 -30 kâr kaybına uğranması, zorlayıcı ve rahatsız edici bir durum ortaya çıkardı.

Bu durumun kanuni yetki dahilinde olduğunu biliyoruz ve kanunlara uyuyoruz. Ama artık kanuna uymayanlarla mücadele etmek lazım. Kanunsuz işlemlerle ilgili yapıları söyleye söyleye dilimizde tüy bitti. Zaten para kazanamaz durumda olan bayileri bir kere daha vurdu. Sektörde promosyon yasağı var ancak bankalar sektörümüz üzerinden promosyon yapıyorlar. Bu da satış dengelerini bozuyor ve komisyonlardan dolayı maliyetleri ve kazançları da aşağıya indiriyor. Netice itibariyle bugüne kadar zaten iskontolu satışlar vardı. Fiyat bu şekilde aşağıya inince zaten verilen iskontolardan dolayı kazançlar iyice yok oldu. Önümüzdeki iki ay süresince iskontolu fiyat verdiğiniz firmalarla tek tek konuşacaksınız ve henüz netice alamamışken tavan fiyat uygulaması sonlanacak ya da yenilenecek bilemiyorum. Bu noktada siyaset ekonominin içerisinden çıkmalı.

SİNAN ORHON

Kaynak  www.petroturk.com

Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.