18.Kasım.2019
EPDK, dağıtıcılar ve akaryakıt bayileri arasındaki marj paylaşımına ilişkin kurul kararı ile ilgili sıkça sorulan sorulara yanıt verdi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) resmi sitesinden yapılan “26/09/2019 tarihli ve 8851 sayılı ‘Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı’ (Karar) ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular” başlıklı duyuruda EPDK’nın söz konusu kararının
1 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği hatırlatıldı. Söz konusu kararda yer alan bazı hükümlerin nasıl uygulanması gerektiğine dair bir takım sorular oluştuğu ifade edilen duyuruda bu sorular için açıklayıcı cevaplara yer verildiği kaydedildi. Bununla birlikte somut olayların içeriğindeki farklılıklardan dolayı ayrıca detaylı değerlendirmelere ihtiyaç duyabileceği de belirtildi. EPDK’ nn 26/09/2019 tarihli ve 8851 sayılı “Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı” (Karar) ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular ve kurul tarafından bunlara verilen cevaplar şu şekilde sıralandı:
Karar toptan satış faaliyetleri için de geçerli midir?
Karar toptan satışlar da dahil olmak üzere akaryakıt bayileri üzerinden yapılan tüm satışları kapsamaktadır. Söz konusu satışların hangi lokasyonda yapıldığı, tüketicinin bayinin bulunduğu il sınırları içerisinde bulunup bulunmadığı ve akaryakıtın teslim edildiği tüketicinin serbest kullanıcı olup olmadığı hususlarından bağımsız olarak bayi üzerinden yapılan tüm satışlar bu Karar kapsamındadır.Toplam marj hesabı, istasyonun bulunduğu noktaya göre en yakın rafineri çıkış fiyatı esas alınarak belirlenir.
Kurul Kararı kapsamında olmayan bayiler hangileridir?
5015 sayılı Petrol Piyasası
Kanunu’nun (Kanun) 7 inci maddesine paralel biçimde dağıtım şirketinin hem
kendi unvanı altında işlettiği hem de kontrol ettiği şirketler aracılığıyla
işlettiği bayiler, 8851 sayılı Karar kapsamı dışındadır.
“En yakın rafineri” hususunun tespiti nasıl yapılmalıdır?
En yakın rafinerinin tedarik
zinciri ve ikmal yolları açısında en yakın ve en anlamlı rafineri ya da
rafineri ikmal noktasıdır. Ancak dağıtım şirketlerinin bayileri sistematik
olarak en yakın ve en anlamlı rafineri ya da rafineri ikmal noktaları dışındaki
noktalara yönlendirmelerinin mevzuat ihlali olarak değerlendirileceği ve idari
yaptırımlara konu olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Rafineri çıkış fiyatı ile
kastedilen nedir?
Piyasadaki mevcut uygulamalar ile
uyumlu olması bakımından Kararın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki
“rafineri çıkış fiyatı” ifadesi ile hem rafinerilerin bulunduğu noktalardaki
fiyatlar hem de söz konusu rafinerilerin farklı bölgelerde ürün ikmal ettikleri
noktalardaki fiyatlar kastedilmektedir. Bu çerçevede, hali hazırda İzmir’de iki
tane, Kocaeli, Kırıkkale ve Batman’da birer tane rafineri; Giresun, Mersin ve
Tekirdağ’da da birer tane rafineri ikmal noktası bulunmaktadır. Dolayısıyla
toplam marj hesaplaması, tüm rafineriler ile rafineri ikmal noktalarına ait
fiyatlar esas alınarak yapılır.
Marj hesaplamalarında hangi tarihteki rafineri çıkış fiyatı esas
alınmalıdır?
Toplam marj hesabında, bayinin
dağıtıcıdan ürün ikmal ettiği güne ilişkin rafineri çıkış fiyatı ile ilgili
ürün için bayiye tavsiye edilen ya da tavan olarak belirlenen bayi satış fiyatı
baz alınır.
Marj hesaplamalarında esas alınan fiyatlara KDV dahil midir?
Marj hesaplamaları, ÖTV dahil KDV
hariç fiyatlar esas alınarak yapılır.
Aynı ilde birden fazla rafineri bulunması durumunda hangi rafineri
fiyatı esas alınmalıdır?
Kararın 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasında “Aynı ilde birden fazla rafineri olması durumunda en düşük fiyat
esas alınır.” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla, aynı ilde hangi rafineriden
alım yapıldığına bakılmaksızın en düşük rafineri çıkış fiyatı esas alınarak
toplam marj hesaplanır. Bununla birlikte, belli dönemlerde rafineri
fiyatlarında değişiklik olması ya da en düşük fiyatlı rafineriden ürün ikmali
yapılmaması toplam marj hesabını etkilememektedir.
Dağıtıcı, bayiyi marj hesaplamasında dikkate alınan rafineri ya da
rafineri ikmal noktasından başka bir noktaya yönlendirebilir mi?
Toplam marj hesabı, en yakın
rafineri ikmal noktasındaki fiyat dikkate alınarak belirlenir. Söz konusu ikmal
noktası, her şart ve koşulda ürün ikmal edilen nokta olmayabilir. Dağıtıcının
ya da bayinin durumuna göre ürün ikmal noktası değişebilir. Sözleşmede
koşulları açıkça tanımlanması durumunda toplam marj hesabında kullanılan ikmal
noktasından farklı olarak başka ikmal noktalarından da ürün temin edilebilir.
Kurum’un tavan fiyat uygulaması durumunda marj hesaplaması nasıl
yapılmalıdır?
8851 sayılı Kararda Kurum’un tavan
fiyat uygulaması durumunda marjların nasıl hesaplanacağı hakkında açık bir
hüküm bulunmamaktadır. Olası bir tavan fiyat uygulamasında marjların nasıl
paylaşılacağı daha önceki uygulamalarda olduğu gibi ayrıca belirtilecektir.
Diğer taraftan olası tavan fiyat
uygulamalarında bayilik lisansı sahibi kişi ile söz konusu istasyonun malikinin
farklı olan istasyonlarda malik ile yapılan kira anlaşması ile peşin ödenen
kısım üzerinden tenkisat yapılıp yapılamayacağı hususu ile ilgili olarak ise
malike yapılan ödemeler nasıl bu Karar kapsamı dışındaysa indirimler de bu
Karara tabi değildir. Malik ile dağıtım şirketleri arasında yapılan
sözleşmelerde bu hususlar düzenlenebilir.
Elektronik sistemler ile yapılan satışlar ile ne kastedilmektedir,
bu satışlarda indirim ve maliyetler kim tarafından karşılanmalı, marj
hesaplamaları nasıl yapılmalıdır?
Elektronik sistemler üzerinden
yapılan satışların kapsamı, 1088/1 sayılı Kurul Kararında tanımlanmaktadır.
Dolayısıyla, bu Karar öncesinde hangi satışlar elektronik sistemler ile yapılan
satışlar kapsamına giriyor ise bu Karar sonrasında da aynı bakış açısı devam
etmektedir.
Elektronik satışlardaki toplam
marjın hesaplanmasında, indirimli fiyatlar esas alınır.
Vade farkı gibi finansman
maliyetleri bu Karar kapsamı dışındadır.
Elektronik sistemler ile yapılan
satışlar kapsamında kullanılan ekipmanların kurulum, işletim, bakım, altyapı ve
haberleşme maliyetleri bayilere yansıtılamaz. Ancak, elektronik sistemlerin
kurulumu sonrasında ekipmanlarda bayi kusuru ile meydana gelen arıza ve benzeri
durumlarda genel hükümler uygulanır.
Elektronik sistemler ile yapılan
satışlarda toplam marj hesabı, indirimli fiyat üzerinden hesaplanacağı için
müşteriye ürün teslimi gerçekleşmeden bu marj hesaplanamaz. Bu sebeple,
elektronik sistemler ile yapılan satışlarda toplam marjın paylaşımı sözleşmede
detayları belirlenmek koşuluyla belirli dönemler itibariyle kontrol edilebilir.
Sözleşmede belirlenen marj oranının sağlanabilmesi için gerekli düzeltme
faturaları düzenlenebilir.
Elektronik sistemler ile yapılan satışlarda indirimli satış fiyatı
ve şeffaflık hükümleri ne anlama gelmektedir?
İndirimli her bir fiyat ayrı ayrı
dikkate alınacak olup şeffaflık hükümleri çerçevesinde, dağıtıcı bayiye maliyet
ve indirimlere ilişkin müşteri bazında bilgilendirme yapmakla yükümlüdür.
Dağıtım şirketi tarafından paylaşılan verilerin üçüncü taraflar ile
paylaşılmaması hususu sözleşmelerde düzenlenebilir.
Elektronik sistemler ile yapılan
satışlarda hesaplama tavan ya da tavsiye fiyat üzerinden yapılır. Genel
uygulamada elektronik sistemler ile yapılan satışlardaki indirim oranları pompa
satış fiyatları üzerinden yapılmaktadır. Dağıtıcı tarafından tavsiye edilen ya
da tavan olarak belirlenen fiyatların üzerinden bayiler indirim yaparak satış
yapabilirler. Dolayısıyla, elektronik sistemler aracılığıyla yapılan satışlarda
marj hesabının tavan ya da tavsiye fiyattan yapılan indirimler düşüldükten
sonra mı yoksa indirimli pompa fiyatlarından dağıtıcı tarafından yapılan
yüzdesel indirimler düşüldükten sonra mı yapılacağı hususuna değinilecek
olursa; Kararın 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden bayiler tarafından
yapılan indirimler kendi marjlarından karşılanmaktadır. Şayet indirimli pompa
fiyatları üzerinden dağıtım şirketinin belirlediği yüzdesel indirimler
uygulanır ise bayi tarafından katlanılması gereken bazı indirim tutarları da
dağıtım şirketleri tarafından karşılanır durumuna gelmektedir. Bu sebeple normalde
tavan ya da tavsiye fiyatların üzerinden % cinsinden dağıtım şirketlerinin
yapacağı indirimler dikkate alınarak marj hesaplanması gerekir. Ancak iki
tarafın anlaşması durumunda pompa fiyatları dikkate alınarak yapılan marj
hesapları da kullanılabilir.
Otomasyon sistemi uydu iletişim ve arıza maliyetleri kim
tarafından karşılanmalıdır?
Uydu iletişim maliyeti, otomasyon
işletim maliyetine dahildir ve bayilere yansıtılamaz. Otomasyon kurulumu
sonrasında ekipmanlarda bayi kusuru ile meydana gelen arıza ve benzeri
durumlarda genel hükümler uygulanır.
Karar hükümleri, marj paylaşım anlaşmasının bayilik sözleşmesi
yerine protokol ile düzenlenmesi durumunda da geçerli midir?
Her ne ad altında olursa olsun
bayi ile dağıtıcı arasında imza altına alınan tüm sözleşmeler bu Karar
hükümlerine uygun olmalıdır.
Finansal aracılık maliyetleri kim tarafından karşılanmalıdır?
Finansal aracılara verilen
indirimler de elektronik sistemler ile yapılan satışlar gibi değerlendirilir ve
toplam marj hesaplaması, indirimli fiyat üzerinden gerçekleştirilir.
Farklılaştırılmış ürünlere ilişkin katkı maliyeti ile rafineri
hizmet (katkılama, harmanlama, karıştırma, işaretleme vb.) bedelleri kim
tarafından karşılanmalıdır?
Farklılaştırılmış ürünlere ilişkin
katkı maliyeti, rafineri hizmet bedelleri ile uluslararası piyasalara göre
oluşan ürün fiyat farkı gibi maliyetler dağıtıcı sorumluluğunda olup, ürün
bedeli içerisinde olduğu kabul edilir. Bayiye teslimden önceki aşamalarda
gerçekleştirilen bu ve benzeri iş ve işlemlere ilişkin maliyetler herhangi bir
ad altında ürün bedelinden ayrı olarak bayiye fatura edilemez.
Nakliye sigortası maliyeti kim tarafında karşılanmalıdır?
Nakliye sigortasına ilişkin
maliyetler, bu Kararın 6 ncı maddesi kapsamındadır.
Yürürlük tarihi, bu Kararın yürürlük tarihinden sonra olan
sözleşmeler de bu Karar kapsamında mıdır?
Bu Karar, 01/10/2019 tarihinde
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla, ifa ya da
yürürlük tarihi 01/10/2019 tarihinden sonra olan sözleşmeler bu Karar
kapsamındadır.
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 20 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |