14:58 | 07.Eylül.2023
Uzmanlar, son dönemde İran΄ın
petrol ihracatında görülen artışın, ΄ABD΄nin başkanlık seçimlerinin
yaklaşmasıyla petrol fiyatlarındaki yükselişin önüne geçme isteği ve küresel
petrol piyasasında oluşan elverişli şartlardan΄ kaynaklandığını belirtiyor.
İranlı Uluslararası İlişkiler
Uzmanı Dalga Hatinoğlu, "İran΄ın petrol ihracatının artışının ardında
ABD΄nin yeşil ışık yakması yatıyor. ABD΄deki bazı çevreler Kasım 2024΄te
yapılacak seçimler öncesi ekonominin iyileşmesi için uluslararası piyasalarda
petrol fiyatlarının düşmesini istiyor." dedi.
İran΄ın nükleer ve bölgesel
faaliyetleri sınırlandırma çabasının da aynı amaca hizmet ettiğini savunan
Hatinoğlu, Tahran yönetimin yaptırımlar nedeniyle dünya piyasalarından düşük
fiyata satış yapmasının da bir başka etken olduğunu vurguladı.
Hatinoğlu, "İran,
yaptırımların bedelini ödüyor. Bu nedenle Çin pazarına ciddi oranda indirimle
satış yapıyor." diye konuştu.
"ABD, İRAN΄IN PETROL İHRACATINA ESNEK
DAVRANABİLİR"
Ankara Yıldırım Beyazıt
Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Kenan Aslanlı da İran΄ın ham petrol ve kondensat
ihracatında son aylarda görülen artışın, küresel petrol piyasasında oluşan
elverişli şartlarla ve değişen bölgesel jeopolitik dengelerle ilgili olduğunu
söyledi.
Aslanlı, sözlerine şöyle devam
etti:
"ABD ile İran arasında,
nükleer anlaşmanın daha dar kapsamda yeniden canlandırılması, İran΄ın Güney
Kore gibi ülkelerdeki dondurulmuş varlıklarının bir kısmının iadesi, esir
takası gibi konuları içeren dolaylı görüşmeler yapılmaktadır.
Bu ortamda ABD ve müttefikleri,
İran΄ın petrol ihracatına yaptırımlar uygulama konusunda daha temkinli ve esnek
davranabilirler."
ABD΄nin 2024 yılında yapılacak
başkanlık seçimleri öncesinde küresel petrol fiyatlarının yükselmesini
istemediğine dikkati çeken Aslanlı, "Rusya΄nın petrol ihracatına uygulanan
tavan fiyat ve yaptırımlar, Suudi Arabistan΄ın ise petrol üretimini azaltma
yönünde kararları küresel petrol piyasasında fiyat istikrarı için İran
petrolüne talebi daha da artırdı." ifadelerini kullandı.
Aslanlı, ayrıca İran΄ın petrol
ihracatının önemli destinasyonu olan Çin΄in petrol ithalatının Kovid-19 salgını
sonrası ekonomik iyileşme nedeniyle Ocak-Temmuz 2023 döneminde bir önceki yılın
aynı dönemine göre yüzde 12 artış gösterdiğine işaret etti.
Artan talep ve yükselen petrol
fiyatlarının özellikle Çin΄in Shandong eyaletindeki bağımsız rafineriler için
indirimli İran petrolünü daha cazip hale getirdiğini söyleyen Aslanlı, İran΄ın
Çin΄e petrol ihracatını genelde Malezya ve BAE gibi üçüncü ülkeler aracılığıyla
yaptığını kaydetti.
- PETROL SATIŞINDA "FİYAT
SAVAŞLARI"
İran΄ın yaptırımlar nedeniyle
petrolü yıllardır indirim uygulayarak sattığını da vurgulayan Aslanlı, şu
ifadeleri kullandı:
"2022 yılının mart ayından
itibaren Rusya da ihraç ettiği petrole yaptırımlar nedeniyle iskonto uygulamaya
başladı. Ardından bu iki ülkenin Çin, Hindistan ve diğer Asya ülkelerinin
petrol piyasalarında fiyat savaşları yaşandı.
Şu anda İran΄ın iki en önemli
petrol türü olan "Iran Heavy" ve "Iran Light" küresel ve
bölgesel petrol piyasalarında Brent petrolüne göre varil başına 10 dolardan
fazla indirimle satıldığı farklı kaynaklarca beyan edilmektedir."
Akademisyen Aslanlı, petrol
fiyatlarıyla ilgili ilginç bir noktanın ise ihraç edilen İran petrollerine
hiçbir zaman Rusya için uygulanan tavan fiyat benzeri bir yöntemin
uygulanmaması olduğunu dile getirdi.
İranlı yetkililer, son günlerde
petrol ihracatında artış olduğu yönünde açıklamalar yapıyor.
ABD, 2018 yılında eski Başkan
Donald Trump΄ın nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından İran΄a yönelik
ekonomik yaptırımları artırmış, petrol satışını da sınırlandırmıştı.
İran Petrol Bakanlığı΄nın
verilerine göre, ABD nükleer anlaşmadan ayrılmadan önce Nisan 2018΄de günlük
3,8 milyon varil ham petrol ve kondensat üretimi yapan Tahran, bu miktarın 2,8
milyon varilini ihraç ediyordu.
İran Bütçe ve Planlama Kurumu Başkanı Davud Menzur, 13 Ağustos΄ta yaptığı açıklamada, ülkesinin günlük petrol ihracatının 1 milyon 400 bin varili aştığını kaydetmişti.
star.com.tr
Aylara Göre Haber Sayıları: Haberleri görmek için sayıların üzerine tıklayın.
Yıllar | Oca. | Şub. | Mar. | Nis. | May. | Haz. | Tem. | Ağu. | Eyl. | Eki. | Kas. | Ara. |
2024 | 35 | 40 | 30 | 20 | 8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2023 | 46 | 37 | 55 | 111 | 55 | 43 | 50 | 52 | 48 | 44 | 24 | 35 |
2022 | 80 | 89 | 110 | 58 | 77 | 91 | 54 | 50 | 49 | 62 | 60 | 59 |
2021 | 34 | 41 | 62 | 51 | 43 | 41 | 36 | 40 | 51 | 59 | 41 | 58 |
2020 | 13 | 7 | 28 | 71 | 51 | 38 | 27 | 14 | 29 | 32 | 41 | 43 |
2019 | 26 | 25 | 25 | 18 | 15 | 27 | 15 | 22 | 24 | 21 | 17 | 20 |
2018 | 17 | 30 | 22 | 13 | 32 | 19 | 20 | 19 | 41 | 43 | 46 | 37 |
2017 | 23 | 17 | 34 | 17 | 23 | 29 | 27 | 27 | 24 | 31 | 28 | 27 |
2016 | 23 | 34 | 21 | 41 | 27 | 29 | 7 | 25 | 13 | 27 | 26 | 26 |
2015 | 18 | 19 | 30 | 25 | 5 | 23 | 21 | 29 | 13 | 21 | 8 | 30 |
2014 | 18 | 13 | 21 | 19 | 18 | 13 | 9 | 15 | 9 | 11 | 22 | 23 |
2013 | 20 | 16 | 23 | 24 | 22 | 29 | 22 | 20 | 17 | 20 | 18 | 23 |
2012 | 22 | 34 | 49 | 30 | 24 | 27 | 26 | 23 | 13 | 17 | 9 | 25 |
2011 | 9 | 6 | 11 | 12 | 8 | 18 | 18 | 8 | 4 | 11 | 18 | 16 |
2010 | 14 | 14 | 15 | 10 | 8 | 7 | 14 | 5 | 12 | 4 | 7 | 26 |
2009 | 16 | 23 | 23 | 17 | 26 | 41 | 51 | 38 | 17 | 28 | 31 | 23 |
2008 | 3 | 5 | 3 | 2 | 2 | 8 | 7 | 11 | 8 | 17 | 28 | 15 |